Samsunun Kavak İlçesinin ismi nereden geliyor?

Samsunun Kavak İlçesinin ismi nereden geliyor?

Samsun'un Kavak ilçesinin isminin kökeni hakkında birkaç farklı görüş ve rivayet bulunmaktadır.

İşte en bilinenleri:

1. Kavak Ağaçları (Halk Rivayeti)

Halk arasında en yaygın olan rivayete göre, ilçenin Mehmet Paşa Mahallesi'nde bulunan ve "Kelek Suyu" olarak bilinen bir çeşmenin çıktığı yerde eskiden büyük kavak ağaçları bulunuyordu. Zamanla bu ağaçların bolluğundan dolayı yöreye "Kavaklar" adı verilmiş ve daha sonra "lar" eki düşerek "Kavak" olarak kalmıştır. Kavak ağacı, Türkiye'nin birçok yerinde yetişen, hızlı büyüyen ve suyu seven bir ağaç türüdür. Türk halk kültüründe de önemli bir yeri vardır.

2. Gümrük Anlamındaki "Kavak"

Bir diğer önemli görüşe göre ise "Kavak" kelimesi Osmanlı Türkçesi'nde "gümrük" anlamına gelmektedir. Samsun Yazarlar Derneği Başkanı Ahmet Seven gibi araştırmacılar bu görüşü destekler. Bu yaklaşıma göre:

• Ticaret Yolu Üzerinde Olması: Kavak, Samsun-Amasya ve İç Anadolu'ya bağlanan önemli bir ticaret yolu üzerinde yer almıştır. Kervanların geçtiği bu stratejik noktada gümrükleme işlemleri yapılıyor veya kontrol karakolları bulunuyordu.
•  
• Diğer Yerleşim Yerleri: İstanbul'daki Anadolu Kavağı ve Rumeli Kavağı, İzmir'deki İzmir Kavağı gibi yerleşim yerlerinin de ismini "gümrük" işlevinden aldığı düşünülmektedir. Bu örnekler, "Kavak" isminin sadece ağaçla değil, ticari kontrol noktasıyla da ilişkili olabileceğini göstermektedir.
•  
• "Kavak Ağası": Osmanlı döneminde bu gümrükleme ve kontrol karakollarının başında "Kavak Ağası" denilen görevliler bulunurdu.
•  

Bu görüşe göre Kavak, ismini kavak ağacından değil, gümrükleme ve kontrol noktası olmasından almıştır.

3. Kavaklı/Kavaklu Yörük Türkmen Taifesi

Bazı tarihi kaynaklarda ve 15-16. yüzyıl tahrir defterlerinde "Kavaklı/Kavaklu Yörükan Türkmen taifesinin" buraya yerleşmesiyle ilçenin bu adı almış olabileceği belirtilir. Bu cemaat, Türkiye'nin birçok bölgesine yayılmış ve yerleşim yerlerine kendi adlarını vermiştir. "Kavak köyü yörükleri cemaati" olarak da geçen bu topluluk, Mamalu Türkmenleri arasında yer almaktadır.

Sonuç olarak:

Kavak ilçesinin adının kökeni konusunda kesin bir tek neden olmamakla birlikte, "gümrük noktası olma" ve "Kavaklı Yörük Türkmenlerinin yerleşimi" ihtimalleri öne çıkmaktadır. Halk arasındaki kavak ağacı rivayeti de yöre halkının benimsemiş olduğu ve bölgenin doğal yapısıyla uyumlu bir açıklama sunar.

Samsun ve çevresindeki yerleşim yerlerinin isim kökenleri genellikle bölgenin tarihi, coğrafyası veya buraya yerleşen topluluklarla ilişkilidir.