Samsunun Milli Mücadele Kahramanı Fatma Çavuş Kimdir?
Samsun’da Millî Mücadele'nin Cesur Kadını
Fatma Çavuş (Yalçın), Türk Kurtuluş Savaşı'nın isimsiz kahramanlarından biri olarak tarihe adını yazdıran cesur bir Türk kadınıdır. 1897 yılında (nüfus kayıtlarına göre 1 Temmuz 1900) Dağköy'de doğan Fatma, Ali ve Selime Yalçın çiftinin beş çocuğundan biriydi. Hüseyin, Behiye, Elif ve Ahizar adlarında dört kardeşi vardı.
Zorlu Yıllar ve Direniş
Fatma Yalçın'ın hayatı, Birinci Dünya Savaşı ve ardından gelen Millî Mücadele dönemiyle şekillendi. Eşi Hasan Bircan, 1887 doğumlu olup seferberliğe gitmiş ve bir daha geri dönememiştir. Kayıtlara göre 23 Mart 1916'da vefat etmiştir. Bu kayıplarla dolu dönemde Fatma, köyünü ve vatanını savunma sorumluluğunu üstlenmek zorunda kaldı.
Millî Mücadele yıllarında Türk köylerini basan Rum çetelere karşı çetin mücadeleler verdi. Köydeki eli silah tutan kadın ve çocuklara taktikler vererek vatan savunmasında aktif rol aldı. Rum çetelerinin baskınları sırasında köyde parola sisteminin kullanılmasını sağlayarak savunmayı güçlendirdi. Bu cesareti ve stratejik zekâsı sayesinde bölgedeki çetelerin korkulu rüyası haline geldi. Savunmada gösterdiği üstün başarılar, halkın daha fazla can kaybı yaşamasını önledi. Ne yazık ki, parola bilmediği için farkında olmadan annesi Selime Yalçın'ın (54) bu baskınlar sırasında vurulduğu söylentileri yaygındır. Annesinin vefat tarihi nüfus kayıtlarında 6 Kasım 1922 olarak geçmektedir.
Çavuşluk Unvanı ve Hak Edilen Onur
Fatma Yalçın'ın kahramanlıkları, dönemin en üst makamı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından da duyuldu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, onun cesaretini takdir ederek kendisine "Çavuş" unvanı vermek üzere Ankara'ya davet etti. Ancak dönemin zorlu şartları nedeniyle Fatma Yalçın bu davete icabet edemedi.
Ömrü boyunca bir daha evlilik yapmayan Fatma Çavuş'un çocuğu olmamıştır. Uzun yıllar Samsun'da düzenlenen Millî Bayramlara at sırtında katılarak halkın sevgisini kazandı. Hayattayken Samsun Valiliği tarafından görevlendirilen resmi kişiler tarafından ziyaret edilerek onurlandırıldı.
Mirası ve Sonsuz Anısı
Fatma Çavuş, 1963 yılında doğduğu Dağköy'de vefat etti. Kabri de bu köyde bulunmaktadır.
Son yıllarda Araştırmacı-Yazar Ahmet Seven’in ayrıntılı çalışmaları sonucu hayatının medyada daha fazla yer bulmasıyla etkisi artan ve Millî Kahramanlarımız arasında duyulmaya başlanan Fatma Çavuş'un ismi, çeşitli eğitim kurumlarına verilerek yaşatılmaya başlanmıştır. Onun cesareti, fedakarlığı ve vatanseverliği, Türk milletinin hafızasında daima bir ilham kaynağı olarak kalacaktır.
Fatma Çavuş'un hikayesi, Türk kadınının zor zamanlarda gösterdiği direncin ve vatan sevgisinin güçlü bir sembolüdür.
Araştırmacı-Yazar Ahmet Seven Milli Mücadele Kahramanı Fatma Çavuş'un yaşadığı Dağköy'de kabrini 1994 yılında tespit edip inşa edilmesini sağlamış ve hakkında kitap yazmıştır. Fatma Çavuş'un ismi Okul, ve Yurtlara isim olarak verilmiştir. 19 Mayıs İlçesine bağlı Dağköy'de bulunun kabri vatandaşlar tarafından ziyaret edilmektedir.