SAMSUN HABER - SAMSUN HABERLERİ - SAMSUN BÜLTEN HABER SERVİSİ
Samsun'un Kavak ilçesi, Fatih Sultan Mehmet'in hocası Akşemseddin'in babası Şeyh Hamza'ya atfedilen bir mezarla önemli bir tarihi mirasa ev sahipliği yapıyor. Kavak Müze Müdürlüğü'nden Arkeolog Emine Yılmaz'ın 2015 yılında yaptığı çalışmaya göre, bu mezar, tarihi kayıtlardaki ipuçlarıyla birlikte bölgenin geçmişine ışık tutuyor. Ancak mezarın Akşemseddin'in babasına ait olduğunu kanıtlayacak kesin bir kitabe bulunmuyor. Bu durum, Amasya'da da bulunan "Kurtboğan Şeyh Hamza Türbesi" ile birlikte, türbenin aslında bir "makam türbesi" olma ihtimalini de gündeme getiriyor.
Şeyh Hamza'nın asıl adının Hamza Şami bin Mehmet olduğu ve 1383 yılında Şam'dan Anadolu'ya gelerek Kavak'ta müderrislik yaptığı biliniyor. Soyunun Hazreti Ebubekir'e kadar uzandığı rivayet ediliyor. Göynüklü Emir Hüseyin Enisi'nin 16. yüzyılda kaleme aldığı eserinde, Akşemseddin'in babası Şeyh Hamza'nın kabrinin Amasya'nın o dönemdeki Kavak nahiyesinde olduğu belirtiliyor. Günümüzde Samsun'a bağlı bir ilçe olan Kavak'ta, Soğuksu Mahallesi'ndeki bir mezar alanının bu tarihi şahsiyete ait olduğuna dair yaygın bir inanış var.
Kavak'taki 73 metrekarelik alanın tapu kayıtlarında mezarlık olarak geçmesi ve üzerinde Şeyh Hamza'ya atfedilen bir mezarın bulunması, arkeologlar için burayı önemli kılıyor. Genel kanıya göre, 16. ve 17. yüzyıldaki Celali ve Suhte isyanları sırasında türbenin tahrip edilmiş olma ihtimali yüksek. Zira o dönemde Kavak ve çevresindeki birçok tarihi yapı büyük zarar görmüş. Havza, Ladik ve Vezirköprü'deki türbeler, bu yıkımın boyutlarını gösteren en belirgin örnekler arasında yer alıyor.
Yılmaz, Kavak'taki mezarın, Celali isyanlarının tahrip gücü göz önüne alındığında, Şeyh Hamza'nın gerçek defin yeri olma ihtimalinin yüksek olduğunu vurguluyor. Ayrıca, manevi şahsiyetlerin yakınına defnedilme eğilimi nedeniyle aynı alanda birden fazla definin bulunması da konuyu destekliyor.
Amasya'da bulunan ve halk arasında "Kurtboğan" adıyla anılan Şeyh Hamza Türbesi'nin hikayesi, ölümünden sonra yaşanan ilginç bir rivayete dayanıyor. Söylentiye göre, vefatının ardından bir kurt mezarını parçalamak isteyince, kabirden uzanan bir kol kurdu boğarak öldürüyor. Amasya'daki türbe, dört kare ayak üzerine tek kubbeli, baldaken tarzı bir mimariye sahip.
Arkeolog Emine Yılmaz'a göre, Kavak'a türbe yapılması düşünülürse, Amasya'daki türbeyle benzer mimari özellikler taşıması öneriliyor. Bu mimari üslubun en yakın örnekleri ise Havza İmaret Türbesi ile Ladik-Ahmetsaray köyündeki Seyyid Zeynel Abidin Rufai Türbesi olarak gösteriliyor. Baldaken tarzı türbeler, Anadolu'da Beylikler ve Osmanlı döneminde yaygın olarak kullanılmış. Bu tür yapıların, bazen sadece manevi bir makamı temsil etmek için yapıldığı, içlerinde defin bulunmadığı da biliniyor. Amasya'daki Kurtboğan Şeyh Hamza Türbesi'nin de bu "makam türbesi" örneklerinden biri olduğu düşünülüyor.
Etiketler: #Kavak #Samsun #ŞeyhHamzaTürbesi #Akşemseddin #Tarih #Arkeoloji #Osmanlı #AnadoluTarihi #BaldakenMimari #MetinÇelik #EmineYılmaz #Miras #Kültür