KOZMETİKLER, DETERJANLAR, DİŞ MACUNLARI, SEBZE-MEYVELER HARAM OLABİLİR Mİ?
Siz de 'helal' ürün denince aklına sadece, içinde domuz olmayan gıdalar gelenlerden misiniz? Öyleyse konuyla ilgili hiçbir şey bilmiyorsunuz. Bunun eti var, sütü var evet ama balı, helvası, suyu, bakliyatı hatta ve hatta kozmetiği, parfümü, deterjanı, ilacı, diş macunu, şampuanı bile var.
Fotoğraflar: ERGUN CANDEMİR
İllüstrasyon: Kutlukhan Perker
Dünya helal pazarı standartlarını kavrayan Türkiye, 2009'dan beri Müslüman ülkelere 'helal ürün' ihraç eden ülke konumuna geldi. Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Derneği GİMDES, üç yıl içerisinde, aralarında gıda, kozmetik ve deterjan üreticilerinin bulunduğu 220 firmaya 'helal' sertifikası vermiş ve bu sertifikayla Müslüman ülkelere yapılan ihracat çoktan 4 milyar doları aşmış durumda.
Dünya Helal Konseyi WHC'nin konsey başkanlığını da alarak 'helal dünyası'nda hızlı bir yükseliş trendi gösteren GİMDES, birkaç yıl içerisinde Malezya'dan, Endonezla'ya, Singapur'a, ABD'den Avrupa ülkelerine kadar ne kadar helal sertifikalandırma kuruluşu var ise hepsinin akreditasyonunu almış bulunuyor. Gidişat, Türkiye'nin çok yakında dünya helal pazarında baş rol oynayacağına işaret ediyor.
Kesimler kameralarla takip ediliyor
GİMDES'İN 'helal' sertifikasını nasıl verdiğini merak ettik ve dernek merkezine gittik. Başkan Hüseyin Kami Büyüközer ile konuştuk. GİMDES, 2005 yılında kurulduktan sonra, dört yıl boyunca din alimleri, gıda ve kimya mühendisleriyle birlikte helal standartları üzerine çalışıp, altyapı hazırlıklarını tamamladıktan sonra sertifika vermeye başlamış. Daha önceden Malezya'ya dondurma, tavuk, kozmetik vesaire satmak isteyen ama başaramayan Türk firmalarının uluslararası yükselişi de böyle başlamış. Örneğin tavuk; helal olabilmesi için öncelikle el ile kesim yapılması ve kesim öncesinde hayvanın ölmemiş olması gerekiyor. "Bunu nasıl kontrol ediyorsunuz?" diye soruyoruz Büyüközer'e. Derhal önündeki bilgisayardan söz konusu tavuk firmasının ikonu üzerine tıklıyor ve görüntüyü duvardaki televizyona aktarıyor. Helal sertifikası talep eden tüm et ve tavuk kesim firmaları GİMDES tarafından an be an kontrol edebilmek amacıyla kameralarla donatılmış. İstenildiği an canlı olarak kesimler takip edilebiliyor. Diğer gıda maddeleri, kozmetikler ve deterjanlar için de derneğin anlaşmalı olduğu laboratuarlarda hummalı çalışmalar yürütülüyor ve ürünlerin içerisinde haram olabilecek maddeler tespit ediliyor.
"Helal ve Tayyip nitelikleri arıyoruz"
Et söz konusu olduğunda helal nedir haram nedir biliyoruz da, helvanın, balın, sebze-meyvenin, diş macununun, gençlik kreminin, şampuanın helal mi haram mı olduğu nasıl anlaşılıyor peki? Büyüközer bize standartları şöyle anlattı: "Biz ürünlerde helal ve tayyib özelliği arıyoruz. Tayyip yani kaliteli ve sağlıklı. İnsan sağlığına hiçbir zararı olmaması gerekiyor. Çünkü insanın bile bile sağlığına zarar vermesi, Allah'ın yarattığı bedene kötülük yapması haramdır. Örneğin diş macunlarında ve sabunlarda sodyum lauril sülfat diye bir kimyasal var ve insan sağlığına çok zararlı. Haliyle bu kimyasalı içeren bir ürüne helal sertifikası veremeyiz. Kozmetiklerde örneğin sentetik madde içerenlere de, alkol içerenlere de sertifika veremeyiz, doğal, bitkisel olanları sertifikalandırıyoruz. Kullanılan kokular, boyalar da doğal olmalı. Sebze-meyveye gelince, biz organikçilerden daha organikçiyiz. Onlar kimyasal gübre kullanılmış mı diye bakıyorlar en fazla. Biz ise tohuma kadar iniyoruz, tohumun GDO'lu olup olmadığına bakıyoruz. Hormon kullanılıp kullanılmadığını tahlil ediyoruz. Bal söz konusu olduğunda içinde hiçbir katkı maddesi olmaması gerekiyor. Gidip arıları bile görüyoruz hatta paketleme tesisini bile geziyoruz."
Helal söz konusu olduğunda özellikle son zamanlarda jelatin de tartışılan konulardan biri, kozmetiklerden yoğurt, dondurma ve meyve suyu gibi abur cuburlara, şampuana hatta sert kapsüllü ilaçlar ve tabletlere kadar pek çok alanda kullanılan jelatin maddesi genellikle Batı ülkelerinden ithal ediliyor ve bu madde ağırlıklı olarak domuz derisi ve yağından üretiliyor.
Helal kozmetik
Ekim ayında piyasaya çıkan ve helal kozmetik üretimi yapan Mihri kozmetik, şimdiden Ortadoğu ve Müslümanların yoğun olduğu bölgelerdeki Rusya pazarına ciddi anlamda ihracat yapar konumda. Kurucu kimya mühendisi Taşkın Öztürk, ürünlerinde hiçbir kimyasal katkı maddesi, alkol, petrol türevi katkılar, domuz yağı katkısı bulunmadığını söylüyor. Hepsi bitkisel kökenli ve organik. Saç ürünleri, leke, kırışıklık, akne, selülit karşıtı kremler, peeling ürünleri, güneş kremi, duş jeli, makyaj temizleme sütü ve traş losyonuna kadar geniş bir ürün yelpazesi bulunuyor. Ürünler helalkozmetikler.com adresinde satılıyor.
"İnsan bedenin makine karşılığı bedeli 60 milyar dolar"
SAB deterjanları çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyen bir içeriğe sahip dolayısıyla 'helal' sertifikası almayı başarabilmiş. Sabun tozundan imal SAB Deterjanları'nın sahibi kimya mühendisi İsmail Erbay, insan bedeninin makine karşılığı fiyatının bilim adamları tarafından 60 milyar dolar olarak ölçüldüğünü hatırlatarak , "İnsanın kendisine ve çevreye zarar vermesi haramdır" diyor. Deterjan kaynaklı kimyasalların çevreyi kirletmesinin bedellerinin çok ağır olduğunu söyleyen Erbay, Japonya'da 200 ton sardalyenin intihar ettiğini ve hayvan türlerinin feminenleşerek üreme kabiliyetlerini yitirmeye başladığını hatırlatıyor. Modern dünyadaki hijyen bağımlılığının çocukluktan başlayarak bağışıklık sistemini çökerttiğini ve hastalıklara yol açtığını söyleyen Erbay, "En yaygın görülen kanser türlerinin, yani prostat, rahim, bağırsak, meme kanserlerinin, bedenin dışa açıldığı bölgelerde olması tesadüf olamaz. Bunun nedeninin giysiler aracılığıyla insan bedenine nüfus eden deterjan kimyasalları ve duş jelleri olduğuna ilişkin bilimsel yayınlar var" diyor. Erbay, bir şampuanlamada maruz kaldığımız kimyasalı yok edebilmek için iki buçuk ton, bir çamaşır yıkamadaki kimyasalı yok etmek içinse 8 ton suya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Helal pazara Brezilya hakim
Dünya helal pazarının büyük oranda Brezilyalı üreticilerin elinde bulunduğunu, Mekke'deki dönercilerdeki tavukların bile Brezilya malı olduğunu söyleyen Büyüközer, aslında Brezilya'nın gerçek helal standartlarına uymadığını ve çok yakında bunun ortaya çıkacağını, bununla ilgili gerekli çalışmalar yaptıklarını da belirtiyor.
Japon harikası helal dedektörü
Japonların, yemeklerin İslami usullere uygun olup olmadığını anlamaya yarayan icatları helal dedektörü kısa bir süre önce Brunei'de bir fuarda tanıtıldı. Birkaç dakika içinde yemeğin helal olup olmadığını anlayabilen cihaz, yemekteki bakteri ve virüsleri de saptayabiliyor.
Türk girişimcilerden helal jelatin
Dünyada üretilen jelatinin yüzde 60'ının domuz derisinden elde edilmesinden yola çıkan iki Türk girişimci, sığır derisinden helal jelatin üretimine başladı. Dünyada bir yılda üretilen 360 bin ton gıda jelatinin 350 bin tonu Batılı ülkelerde imal ediliyor. Üçte birini Müslümanların tüketmesine karşılık yaklaşık yüzde 60'ı domuz derisinden yapılıyor. Kaynağı sebebiyle büyük tartışmalara sebep olan ve şüpheyle yaklaşılan jelatini Türkiye artık kendi üretmeye başladı. Halavet Gıda markasıyla üretilen sığır jelatini için Dr. Bilal Alkoç ve Serhat Uğur Başyiğit 6 yıl süren bir Ar-Ge çalışması yapmışlar.
Ambalajlardaki haram semboller
Hüseyin Kami Büyüközer tarafından yazılan Yeniden Gıda Raporu adlı kitapta ambalajlardaki kodların helal mi haram mı olup olmadığı ayrıntılarıyla anlatılmış. Örneğin E120 işareti, Karmin maddesinin rumuzu. Karmin böceklerden elde edilen bir renklendirici ve şekerlemelerde, meyve sularında kullanılıyor. E441 de jelatinin rumuzu, ilaç kapsülleri bundan üretiliyor. Şekerleme, pasta, marşmellov, meyve suyu, dondurma, eritme peynir, yoğurt, margarin ve kozmetiklerde kullanılıyor. E542 ise domuz ve sığır gibi hayvanların kemiklerinden elde edilip diş macunu gibi maddelerde kullanılıyor. Öksürük şuruplarında ise, açıkça 60 mgr alkol bulunduğu yazılıyor. Margarin, şekerleme, bisküvi, çikolata ve unlu gıda maddelerine varıncaya kadar katkı maddesi olarak kullanılan E471 ve E472 ise hayvani yağ asitlerinden üretiliyor ve ithalatta bu hayvanın hangi hayvan olduğu incelenmiyor. Gıda uzmanlarının araştırmalarına göre, dünya üzerinde koruma, renklendirme, kıvamlandırma, tat verme için yapay gıdalarda üç binden fazla katkı maddesi kullanılıyor.