Samsun'da bulunan ve tek bir çivi bile çakılmadan 'Kurt Boğazı' adı verilen yığma tekniği ile yapıldığı için halk arasında 'Çivisiz Cami' olarak bilinen Göğceli Cami 8 asırdır ayakta duruyor.
Samsun'da bulunan ve tek bir çivi bile çakılmadan 'Kurt Boğazı' adı verilen yığma tekniği ile yapıldığı için halk arasında 'Çivisiz Cami' olarak bilinen Göğceli Cami 8 asırdır ayakta duruyor.
İbadete açık olan caminin çivisiz olarak yapılması ve zemininde deprem takozunun kullanılmış olması nedeniyle deprem sırasında beşik gibi sallandığı ancak yıkılmadığı görülüyor.
"Selçuklu Sultanı Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde yapılmış. Yapılışı 1205'li yıllara tekabül ediyor. İlk rivayet Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'nun kapıları İslam'a açıldı. İslam'ı anlatmak için Anadolu'nun her yerine olduğu gibi buraya gelen İrşat ekipleri tarafından bu caminin yaptırıldığı belirtiliyor.
Göğceli Mezarlığı içinde yer alan camii Anadolu ahşap mimarisinin en güzel örneklerinden birisidir. 1206 yılında yapılan camiinin giriş revakları 1335 yılında onarım geçirmiştir. Yapının kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir.
Tek katlı yapının üst üste yığma tekniğiyle yapılmış duvarlarını tek parça kalaslar oluşturur. Duvarlarda, direklerde, direk başlarında, kirişlerde, merteklerde, mahya ışığı gibi yapının birçok yerinde karaağaç, dış budak, kestane gibi ağaçlar kullanılmıştır.
Duvarlarda tek parça olarak kullanılan kalaslar yaklaşık 15 - 18 cm kalınlığında. 50 - 70 cm eninde ve yaklaşık 12,60 ve 20 m uzunluğundadır. Ahşap yapı taşınabilir özelliğe sahiptir. Alttaki derinlik yapının hava almasını, nemi ve çürümeyi önlemek için açılmıştır.
Yapıda dövme demir çivi, direk başlarının kirişlere bağlantısında ve harim kısmında revak bölümlerine doğru uzanan merteklere yapılan eklerde kullanılmıştır. Kuzey kısmı hafif dönel olan catı, üç omuzlu bir çatıdır. Çatının taşıyıcıları ahşap duvarlar ve dikmelerdir. Harim kısmında çatı direklerle (6 direk) desteklenmiştir.
Yapı, dıştan 17.75 / 17.50m x 21.15 / 22.20 m ölçülerinde olup, kapalı alanı 254 m dir. Caminin etrafındaki mezarlık garipler mezarlığı olarak bilinmektedir.
Caminin adı konusunda çeşitli varsayımlar bulunmaktadır. Bu görüşlerden birisine göre caminin adı içerisinde bulunduğu mezarlıktan gelmektedir. Mezarlıklara eskiden dünyadan göçenlerin bulunduğu yer anlamında "göç ehli" denmekteydi. Göç ehli zamanla gökçeli şekline dönüşmüş ve bu ad da günümüzde göğceli olmuştur. Bir diğer görüşe göre ise caminin yapımında kullanılan ağaçların uzun ve ağır oluşu nedeniyle camiye göğceli denmektedir.
