1. Ey oğulcağızım,ciğerparem!Allah'ı tanı,ona hiçbir şeyi ortak koşma.
2. Başkasına nasihat vermeden önce kendin o tavsiye edeceğin şeyi önce kendin yap.
1. Kendi ölçüne göre söz söyle.
2. Herkesin hakkına riayet et.
3. Sırrını sakla.
4. Dostunu iyilik veya kötülük zamanında sına.
5. Ahmak cahil kimseden uzak dur.
6. Aklı başında bilgin dostu tercih et.
7. Hayırlı işler uğrunda gayret sarf etmekten geri durma .
8. Bir tedbir alacağın zaman ahlak ve bilgi sahibi kimseye akıl danış.
9. Delil ve ispatını hazırladıktan sonra söz söyle.
10. Gençlik zamanını ganimet bil.
11. Gençlik zamanında iki cihana ait işlerin dürüst olsun .
12. Dostlarına ve ahbaplarına saygı ile ikram göster.
13. İyi bir üstadı baba yerinde tut.
14. Masraflarını gelirlerine göre ayarla.
15. Her işte ortalama davran .
16. Cömertliği adet et.
17. Misafire ne hizmet gerekirse yap .
18. birinin evine misafir gittiğinde gözünü ve dilini sıkı tut,etrafa göz gezdirmekten ve gevezelikten sakın.
19. Herkesle hoş geçin.
20. Çocuklarının talim ve terbiyesine dikkat et.
21. Vücudunu ve üstünü başını temiz tut.
22. Herkese kendi ölçüsüne göre muamelede bulun .
23. Az yemeyi,az uykuyu ,az konuşmayı kendine adet et .
24. Kendin için hoş görmediğin şeyi başkalarına reva görme.
25. Yapacağın işleri bilerek ve düşünerek yap.
26. Bilmediğin şeyde ustalık taslama.
27. Kadına ve çocuğa sır söyleme.
28. Başkalarının refah ve saadetlerine göz dikme.
29. Hiçbir şeye karşı kayıtsız davranma.
30. Yarım kalmış birisi olmuş say-ma
31. Senden büyüklerle şakalaşma.
32. Sana ihtiyaç arz eden kimseyi kırma.
33. Eski münakaşaları anma.
34. Başkasının menfaatine ortaklık etme.
35. Malını dosta düşmana teşhir etme(gösteriş yapma).
36. Akrabalarınla ilişkilerini kesme3,onlara yakınlık göster.
37. İyi kimselerin aleyhinde söz söyleme.
38. Halkın ittifakla üzerinde durduğu şeye sende uygunluk göster.
39. Kendini beğenme.
40. Parmaklarını ağzına burnuna sürüştürme.
41. Herkesin yanında dişlerini ayıklama.
42. Ağzını burnunu sessiz temizle.
43. Bir kimseye karşı üstünlük taslayarak çalım satma.
44. Konuşurken sözlerine alay ve şaka cinsinden güldürücü laflar karıştırma.
45. Bir kimseyi başkasının yanında mahcup düşürme.
46. Kaş göz işareti ile şunu bunu yere serecek veya küçük düşürecek hareketlerde bulunma.
47. Gülünç söz söylemekten çekin.
48. Kendini kadınlar gibi süsleme.
49. Başkasının yanında kendini veya ailenden birini methetme .
50. Çocukların keyfine uyma.
51. Diline sahip ol.
52. Herkese karşı saygılı davran .
53. Kötü kimselerle arkadaş olma.
54. Kavga ve gürültüden uzak dur.
55. Kuvvetini denemeye çalışma.
56. İyiliği tecrübe edilmiş insanlar hakkında suizanda bulunma.
57. Kendi ekmeğini başkaların sofrasında yeme.
58. Acele iş görme.
59. Dünya işleri için kendini fazla üzme.
60. Seni tanımak istemeyen kişiyi sen tanı.
61. Öfkelendiğin zaman sözünü tutarak söyle .
62. Bir kimse konuşurken araya laf karıştırma.
63. Güneş doğacağı vakitlerde uyuma.
64. Sağa sola bakma daima önüne bak .
65. Misafir yanında bir kimseyi azarla.
66. Misafire iş buyurma.
67. İşsiz güçsüz serseri adamların yanında oturma.
68. Kar ve ziyan kaygısıyla kimseye yüz suyu dökme.
69. Hem fodul,hem kibirli olmaktan sakın.
70. Kendin küçük düşürüp horlatacak dereceye varmamak şartıyla herkese karşı nezaketle muamele et.
71. Tevazudan ayrılma.(Alçak gönüllü ol.)
72. Ömrün boyunca Allah'a ihlas ile yönel ve ona güven.
73. Oğlum dostları bir şeyini reddetme.
74. Sabrın başlangıcı zor , sonu tatlıdır.
75. Adalet öyle bir binadır ki,asla viran olmaz.
76. Doğru konuş fakat sert olmasın.
77. Çok yeme, sıcak yeme ,çiğ yeme.
78. Yemeğe tok, ilme aç ol.
79. Halka yakın ol,doğru konuş.
80. Şüphe seni kimse ile dost etmez.
81. Düşman daima düşmandır.
82. Mal biriktirenle ilmi saklayan bu dünyaya hasret gider.
83. Ekmekle tuz ikram edenin bile iyiliğini unutma ,hakkında dua et.
84. Sorulmadan hiçbir şeye karışma.
85. Fesatçılarla yaşayanların huyları onlara da geçer.
86. Acele etmek sabra mani olur;muradına erişemezsin.
87. Nankörlere yakın durma,iyilik ve öğütlerin kaybolur.
88. İyilikte dost düşman ayırma.
89. Susmak selamet kapısını açan tek anahtardır.
90. Güzellik,huy fenalığını ve cehaletini gidermez.
91. Cömert ol ki,itibarın artsın.
92. İnsanı yükselten akıldır.
93. Şükür nimeti bereketlendirir.
94. İdaresi az mal israf edilen maldan iyidir;çünkü idare edilen mal çoğalır,israf edilen mal azalır.
95. Başkasına akıl vereceğine kendi malını kaybetme.
96. Küçüğünü hor görme;küçüklük ancak Allah huzurunda belli olur.
97. Halk sende olmayanla seni överse aldanma.
98. Doğru da olsa yemin etme.
99. İyilik dost kazandırır.
100. Sabır murada ,kanaat zenginliğe götürür.
101. Olgun insanın miheng taşı akıl danışmak,güler yüz ,nefse hakimiyet ,acıya katlanmaktır.
102. Yürüyüşün kararlı olsun.
103. Bağırıp çağırma seslerin en kötüsüdür.
104. Allah ile ölüm hatırdan çıkmamalı.
105. Elde edilen hikmeti sözler,balın peteğine taşınan çiçek özleri gibidirler. Yüzlerce olsalar da süzüle süzüle ikiye inerler. Bunlar ,çekilen cefa ve yapılan iyiliğin unutulmamasıdır.
106. Hekimler ahmaklığa deva bulamazlar.
107. Büyüğü olmayan kimse başını taşa vurur.
108. Balta bedeni,acı söz canı yaralar.
109. Servet düşmanlığı insana ıstırap verir.
110. Sus ve düşün ;dil belasından kurtulmanın devası bunlardır.
111. Büyüklere karşı ne diren ,ne de karşı gel.
112. İnsanın vefakar malı ahiret için biriktirdiğidir. El için toplanan ,miras bırakılan lakin ahirette hesabı verilen mal vefakar mal değildir.
113. Seni anlamayanlara uğrama.
114. Dost edineceğin insanı önce kızdır,yaptıklarını incele ve kararını öyle ver.
115. Gündüzleri hiç ,geceleri az uyu.
116. Oburluk ve iştahsızlık bedenin baş düşmanıdır.
117. Yemekten sonra yürümek gereklidir.
118. Ayağını sıcak,başını serin tut.
119. Devlet adamını ve hanımını sırdaş edinme
120. Alçak adama borçlanma.
121. Sağlık için;çiğ yeme, sıcak yeme , çok yeme
122. Günahın zerresinden bile kaç.Gazaba uğrayacakmışsın gibi Allah'tan kork. Lakin ümidin korkundan fazla olsun.
123. En iyi nimet iyi huylu olmaktır.
124. Sözüne sadık ol.
125. Akranınla sohbet et.
126. Herkese yumuşak ol.
127. Geçmişte seninle düşmanlığı olmuş kimseye güvenme.
128. Dosdoğru ol.
129. Başına gelene sabret.
130. İyi kişilerle arkadaş ol.
131. Dilini küfür sözlerden koru.
132. Sadakayı terk etme,zekatı men etme
133. Kötülüğü terk edip Allah'tan af dile,tövbe edip bir daha tevbeni bozma.
134. Sahtekarlık etme ,kimseyi aldatma.
135. Sarımsak şifalıdır.
136. Soğanın çiği zarar,pişmişi yarar.
137. Duvarı nem,insanı gam yıkar.
138. Ey oğlum!Cahili bir yere elçi olarak gönderme. Eğer akıllı birini bulamazsan kendin git.
139. Ey oğlum!Dünya derin deniz gibidir. Çok insan onda boğulmuştur. Takva gemin ,iman yükün ,tevekkül halin ,salih amel azığın olsun. Kurtulursan Allah'ın rahmetiyle,boğulursan günahın sebebiyledir.
140. Ey oğlum! Ben nice ağır yükler taşıdım,fakat fakirlik gibi acı
görmedim.
141. Nice ağır yükler çektim ,kötü komşudan ağırını görmedim.
142. Merhamet eden merhamet bulur.
143. Hayır söyleyen kar eder;kötü konuşan günahkar olur. Diline hakim olmayan pişman olur.
144. Ey oğlum! Kanaatkar olursan cihanda senden zengin kimse yoktur.
145. Başkasına hased eden ıstıraptan kurtulamaz.
146. Ey oğlum! Her halinde Allah'a sığın,her şeyi Allah'tan bil.
147. Dünyanın sevinç ve neşelerini tecrübe ettim;ilimden lezzetlisini görmedim.
148. Ey oğlum! Sözü tatlı söyle,katı ,kaba, sert söyleme. Çok zaman sus. Tefekkür et,o zaman dilin belasından emin olursun.
149. Sende olmayan özelliklerle insanlar seni överlerse büyüklenme. Kendinden aşağısını hor görme.
150. Müslümanlar hakkında kötü düşünme. Suizan seni hiç kimseyle dost yapmaz.
151. Ey oğlum! İnsanlara karşı güler yüzlü ve doğru sözlü ol
152. Ey oğlum! İnsan cimri olunca, onun hakkında kötü sözler çok söylenir.
153. Kötü huylu, her ne kadar güzel olsa da, onun sohbetinden kaç. Çünkü onun güzelliği kötü huyunu örtmez
154. Ey oğlum! Ticaret olarak takvaya sarıl. Bu mal olmadan kar getirir.
155. Sıhhat gibi zenginlik, güzel ahlak gibi nimet yoktur.
156. Ey oğlum! Horoz senden daha akıllı olmasın. O her sabah zikir ve tesbih ederken sen uyuma.
157. Dünya geçici ve kısadır. Senin dünya hayatın ise azın azıdır. Bunun da azının azı kalmıştır, çoğu geçmiştir.
158. İbadet ancak Allah'ı görüyormuş gibi yapılır. Her kimse Allah'ı yakın hissettiği derecede Allah'a ibadet eder.
159. Altın ateşte denenip saflaştırıldığı gibi insan da bela ve musibetlerle denenir.
160. Ey oğlum! Kötü huydan ,gönül dağınıklığından sakın. Sabırsız olma,yoksa arkadaş bulamazsın. İşini severek yap . Sıkıntılara katlan. Bütün insanlara karşı iyi huylu ol. Çünkü insanlara karşı iyi huylu olan onlara güler yüz göstereni herkes sever.
161. Dünyadan yetecek kadar nasibini al .yoksa insanlara muhtaç olur ellerine bakarsın.
162. Ey oğlum kötü kadından sakın. Çünkü o vaktinden önce seni kocaltır. Kötü kadınların şerrinden kork, çünkü onlar iyiliğe çağırmaz.
163. Yavrucuğum! Alimlerin meclislerinde devamlı bulun. Davranışları sözleriyle uyum gösteren alimlerin sözlerini dinle.
164. Yavrucuğum! İlimden bilmediğini öğren.bildiğini bilmeyenlere öğret.
165. Bir gün Davud (as) Hz. Lokman'a " Bir koyun boğazlayıp bütün vücudunun en iyisi olan bir parça et getir."dedi. o da gidip koyunun diliyle yüreğini getirdi. Yine başka bir zamanda "Koyunun en kötüsünden bir parça et getir."dedi. yine diliyle yüreğini getirdi. Sebebini sorduğunda :" Dille yürek iyi olursa ,o kimse iyi olur; o kötü
olunca bütün kötülerin kötüsü olur."dedi.
166. Ey oğlum ! Dostlarının bir şeyini reddetme. Fakat Allah'ı istediğinden başka türlü hareket edecek kadar da ileri gitme.
167. Yalandan sakın. O serçe eti gibi tatlıdır. Ondan az kimse kurtulabilir.
168. Oğlum ! Sana bir takım hasletler tavsiye edeceğim: bunları yerine getirirsen mensup olduğun toplumun efendisi olursun. Herkese tatlı davran. İyiden de kötüden de cehaletini gizle. Dostlarını koru. Yakınlarını ziyaret et. Gammazların sözüne kıymet vermeyeceğine, arayı bozacak azgınların sözünü dinlemeyeceğine dair onlara teminat ver. Öyle arkadaşlar seç ki, ayrıldığınız zaman ne onları diline dola, ne de onlar
seni dillerine dolasınlar.
169. Oğlum ! Dünyayı sat ahireti al. Böylece alışverişinde her iki yönden de kar edersin. Sakın ahiretini satıp da dünyayı alma. Çünkü, her iki tarafta da zararlı çıkarsın.
170. Oğlum! İlim meclislerine sokul,fakat alimlerle mücadele edip onları üzme. Dünyadan yetecek kadarını al,fazlasını ahiretin için infak et. Sıkıntıya düşerek başkasının sırtına yük olacak şekilde dünyayı tamamen arkana atma. Şehvetini kıracak şekilde oruç tut. Adi kimselerin meclislerine katılma.
171. Ey oğlum ! ikram edici ol, saçıcı olma.
172. Hasta olmadan önce tabib çağır. Tabibe hasta olmadan önce hürmet göster.
173. Ey olum! Bir insanda şu beş özellik toplanırsa o insan müttaki , veli , Allah'ın kendisine yakın kıldığı kullardan olup şeytandan uzaklaşır. Bunlar: din,mal,güzel ahlak,haya, ve cömertlik.
174. Şu beş özellik de kimde bulunursa o kötü insandır,Allah 'tan uzaktır. Bunlar ; küfür, kibir, şükür azlığı ,cimrilik ve kötü ahlaktır.
175. Oğlum ! Hayreti gerektirmeyen lüzumsuz şeylere gülme luzumsuz yerlerde
gezme,üstüne vazife olmayandan sorma.
176. Başkasının servetini koruyacağın diye kendi servetini mahvetme. Senin malın kendin için harcayıp infak ettiğindir. Başkasının malı , veresiye terk ettiğindir.
177. Sakın fakirdir diye kimseye hakaret etme.
178. Bir işin sonunu gören pişmanlıktan emin olur.
179. Bilmediği şeyi tam öğren.
180. Borçlu olmaktan sakın. Borç gündüz zillet,gece üzüntü içinde
olursun.
181. Ey oğlum! Alimlere karşı öcünmek,akılsızlarla inatlaşmak,
meclislerde ve toplantılarda gösteriş yapmak için ilim öğrenme.
İhtiyacım yok diye de ilmi terk etme.
182. Ey oğlum ! Yalandan çok sakın. Çünkü dinini bozar ve insanlar
yanında şerefini düşürür. Bununla birlikte hayanı,değerini ve makamını
kaybedersin.
183. Hep üzüntülü olma ,kalbini dertli kılma.
184. Ey oğlum! " Allah'ım beni affet,bağışla" duasını çok oku. Çünkü
öyle anlar vardır ki, Allah o anda dua edenin duasını kabul eder.
185. Yavrucuğum! Dünyaya gönül bağlama. Ona güvenme. Çünkü sen bunun
için yaratılmadın.
186. İnsanlara muhtaç olduğunu gösterme. Çünkü senin böyle yapman
zenginliktir.
187. Dünyada, dünyada kalacağın kadar çalış;ahirete, ahirette kalacağın
kadar çalış
188. Allah'a isyan edeceğin zaman, Allah'ın ve meleklerinin göremeyeceği
bir yer ara.
189. Cehennemde Allah'ın azabına dayanacak kadar günah işlemeye cesaret
göster.
190. Namazını dünyaya veda eder gibi kıl
191. Özür dilemeyi gerektirecek şeylerden sakın.
192. Dostlarına da düşmanlarına da güler yüzlü ol. Dostlarına saygılı ol
,onlara ikramda bulun.
193. .
194. Büyüklerle konuşurken sözü uzatma.
195. Kaş göz hareketleriyle hiç kimseyi küçük düşürecek hareketlerde
bulunma!
196. Başkasının yanında kendini ve aileni övme.
197. Gördüğünü gizlemen,şüphe ettiğini açıklamandan daha iyidir.
198. Bir kimse konuşurken araya laf karıştırma.
199. Ey oğlum! Allah kendisine emanet edilen şeyi korur. Bende seni
,malını,dinini ve amelinin sonunu Allah'a emanet ediyorum.
