Akşemseddin nerede yaşadı? Tarihçi Yazar Mehmet Köseoğlu konuyla ilgili yaptığı araştırmayla son noktayı koydu.
TARİHÇİ YAZAR
Mehmet Köseoğlu'nun konuyla ilgili araştırması
AKŞEMSEDDİN HAZRETLERİ'NİN ÇOCUKLUĞU HANGİ KAVAK'TA GEÇTİĞİ YÖNÜNDE KAFA KARIŞIKLIĞINA YOL AÇAN TEK KAYNAĞI
Osmanlıca'dan günümüz Türkçesine sadeleştirmeden sunuyorum. Göynüklü Hüseyin Enisi'nin eserini yazarlar, nasıl manipule ediyor tek tek anlatma hasıl-ı kelam olmuştur. Amacım kesinlikle olaya bilimsel yaklaşımdan ibarettir.
Mehmet Köseoğlu Menakıbenamelerin tarih kaynaklarındaki rolünü üstad Ahmed Yaşar Ocak detayıyla yazmıştır. Metodolojik olarak sıkıntıları olan bu kaynakları ne kadar doğru kabul edebiliriz o tartışılır. Yine de Hüseyin Enisi'nin tüm yazdıklarını doğru kabul edelim. Görülür ki Akşemseddin Muharrem ayında doğmamış ise miladı doğum yılı 1390.. Yedi yaşına girdiğinde halen Şam'da.. (Miladi 1397) Burada metin tahlili incelendiğinde yedi yaşında Kavak'a geldi anlamı çıkar mı? Çıkmaz.. Hadi diyelim ki o anlamı yazarlar çıkarıyorlar. Peki Amasya bağlı (arapça ma'a ) var mı yoktur. Amasya geldi Kavak nahiyesinde vatan tuttu diyor. Hiç burada Amasya'ya bağlı bir idari birim terminolojisine giriyor mu? Girmiyor... Peki bu eseri 1569'da kaleme alan Enisi'nin zamanında nahiye kavramı bir idari birim olarak kullanılıyor mu ? Asla. Yerleşim ünitesi olarak kullanmıştır. 1569'da Amasya'nın kazalarını Enisi bilmiyor mu? Hala mezarı orda dediğine göre Kurtboğan Evliyası mezarı sadece o dönemde Amasya'nın Kavak mevkisinde daha sonra oranın adı Hızır Paşa Mahallesi)... Peki Samsun'a bağlı Kavak'ta 1485, 1520, 1576 tarihlerinde tüm camileri, medreseleri, imaretleri tahrir kayıtlarından görüyoruz. Peki neden bu mezardan bahsedilmez. Diğer paylaşımda Gelibolulu Mustafa Ali'nin Künhü'l Ahbar kitabından Şeyh Hamza'nın türbesinin Samsun Kavak ile ilgisi olmadığını kanıtlamaya çalışacağım.
Mehmet Köseoğlu Akşemseddin Hazretleri hakkında hakkını vermek gerekirse en değerli kaynak Ali İhsan Yurd-Mustafa Kaçalın'a aittir. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi yayınıdır. s. 16-17'de Amasya'nın Kavak ilçesine !!!! yerleşti diyor. İlçe kavramı erken cumhuriyet döneminde türeme bir idari yapı.. Bu kullanım yakışmıyor.Enisi nahiye diyor ama yazarlarımız ilçe diye çeviriyor...Lâmi'i,Nafahâtul Uns min Hazarâti'l Kuds eserinde Kavak'tan hiç bahsetmiyor.Taşköprülüzade Rum diyarına geldiğinden dem vurup Kavak notunu düşmüyor.Kurtboğan Evliyası Şeyh Hamza'nın mezarını Amasya İstasyon Caddesi üzerinde gösteriyorken Kavak'ı neden Samsun olarak alıyorsun. Mezarın olduğu yerin 14.yüzyıl sonlarında ismi Kavak zaten... Sonra da şüpheni açıkca yazıyorsun: Sayfa 158... Bu kazanın Akşemseddin'in menâkıbını yazan ENİSİ zamanında Amasya'ya bağlı bir kaza, bir bucak olup olmadığını kesinlikle tespit etmek mümkün olmadı... Yazarlar en sonunda emin olamıyoruz diye açıkca yazıyor.
Mehmet Köseoğlu SONUÇ: Samsun'a bağlı KAVAK tarihte hiçbir zaman AMASYA'ya idari yönden bağlanmamıştır. Akşemseddin Hazretleri çocukluğunda Amasya'nın medreselerinde öğrenim görmüştür. Babası Şeyh Hamza'nın mezarı bugünkü Amasya merkezdedir. Orasının 14.yüzyıl sonlarında ismi Kavak (Bizans döneminde Komnenos) daha sonra Hızır Paşa Mahallesidir. menakıbnamelerde belirtilen nahiye kavramı bir idari birimden ziyade mevki olarak dile getirilmektedir. Halk günümüzde o mevkiye halen Kavak demektedir.
Mehmet Köseoğlu 16.yüzyıl sonlarında Osmanlı'nın değerli tarihçilerinden Gelibolulu Mustafa Ali eserinde ... Amasiyye sancağında Kavak nâm nâhiyede temekkün eyledi. El'an mezar-ı Şeyh Hamza anda malumdur diye belirtir. Mezarın 1590'larda nerede olduğunu bilen Gelibolulu Mustafa Ali bize bugünkü Kurtboğan Evliyası'nın bulunduğu türbeyi işaret ediyor. Eski adı kavak yeni adı Hızırpaşa Mahallesi mevkiisi.. O yıllarda zaten bizim Kavak Canik Sancağına bağlı bir kazadır. Amasya ile bağı yoktur.
SÖZÜN ÖZÜ. menakıbnamelere tarih metodolosi ve coğrafyanın yöntemlerini kullanmadan girmek işte böyle bilgi facialarına sebebiyet verir. Ya internet.. bilgi kirliliği ve hatalar zinciri için de isteyenlere iyi gezinmeler.
Mehmet Köseoğlu Samsun'a bağlı Kavak diyenler, Osmanlı tarihçileri değil günümüz yazarlarıdır. Türkiye haritasına bakarak işin kolaycılığına kaçmışlardır.. Oysa 14.yüzyıldaki idari teşkilatlanma Amasya açısından düşünüldüğü gibi değildir. Kavak Kazası'nın Amasya'ya idari açıdan bağlı olduğunu gösteren bir belge bile gösteremezsiniz. 
